Μπαίνουν στο νοσοκομείο για αφαίρεση χολής και καταλήγουν να νοσηλεύονται σε κρίσιμη κατάσταση. Υποβάλλονται σε επεμβάσεις ρουτίνας κι έπειτα από μια τυχαία επιπλοκή και την παραμονή για μία μόνο ημέρα στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας, κινδυνεύουν να χάσουν τη ζωή τους.
«Αόρατοι» εχθροί των ασθενών, ανθεκτικά μικρόβια που δύσκολα αντιμετωπίζονται πλέον, παραμονεύουν σε γωνίες, διαδρόμους και ρούχα νοσηλευτών που δεν προλαβαίνουν να αλλάξουν λόγω έλλειψης προσωπικού.
Πρωτόκολλα υγιεινής καταλύονται σε δευτερόλεπτα με έναν νοσηλευτή να φροντίζει ταυτόχρονα πέντε ασθενείς, ενώ οι παλιές και ξεπερασμένες κτιριακές εγκαταστάσεις αποτελούν σε πολλές περιπτώσεις αποικία μικροβίων. Κερασάκι στην τούρτα, η άσκοπη χορήγηση αντιβιοτικών, που κάνει πλέον τα μικρόβια μη αντιμετωπίσιμα.
Κλεμπσιέλα, ψευδομονάδα και acinetobacter είναι τα τρία πιο επικίνδυνα, με ανθεκτικότητα που φτάνει το 50% στα ελληνικά νοσοκομεία. Το πρόβλημα, που δεν αφορά μόνο τη χώρα μας, συζητείται σήμερα στη Στοκχόλμη στη συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων, υπό τη σκιά του ενδεχομένου οι Ελληνες ασθενείς να μπαίνουν σε «καραντίνα» πριν χειρουργηθούν σε νοσοκομεία άλλων χωρών. Ηδη η Γαλλία αποφάσισε να υποβάλει σε ειδικές καλλιέργειες όσους Ελληνες «εισάγονται» στα νοσοκομεία της.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (Οκτώβριος 2009), το υψηλότερο ποσοστό νοσοκομειακών λοιμώξεων κατέχει το Νοσοκομείο «Γ. Γεννηματάς» με 16,3%, ακολουθεί το Λαϊκό με 13,9% και το Κοργιαλένειο Μπενάκειο με 11,8.
Εντατικολόγοι, χειρουργοί, λοιμωξιολόγοι και νοσηλευτές αποδίδουν την αύξηση των κρουσμάτων κατά κύριο λόγο στην έλλειψη προσωπικού και στην κατάχρηση των αντιβιοτικών και περιγράφουν την απίστευτη κατάσταση που επικρατεί στα ελληνικά νοσοκομεία. *
ΟΙ ΝΟΣΗΛΕΥΤΕΣ ΔΕΝ ΠΡΟΛΑΒΑΙΝΟΥΝ
Στην Ευρώπη man to man, στην Ελλάδα αμάν
Τον σταυρό τους πρέπει να κάνουν ακόμα κι αυτοί που πρόκειται να υποβληθούν σε χειρουργεία ρουτίνας, αφού αν συμβεί κάποια επιπλοκή θα πρέπει να εισαχθούν έστω για λίγο σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας.
Η επίκληση στα... θεία δεν αφορά τη μέχρι τούδε εξέλιξη της υγείας τους αλλά τη μετέπειτα μέσα στη ΜΕΘ, αφού λόγω έλλειψης νοσηλευτών, τα πρωτόκολλα υγιεινής καταστρατηγούνται εκ των πραγμάτων.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ενωσης Νοσηλευτών Ελλάδος, Δημήτρη Σκουτέλη, οι νοσηλευτές δεν προλαβαίνουν να αλλάξουν ρούχα πηγαίνοντας από ασθενή σε ασθενή με αποτέλεσμα ο κίνδυνος μετάδοσης μικροβίων να είναι καθημερινός. «Στις Σκανδιναβικές χώρες αντιστοιχούν 30 νοσηλευτές σε 1.000 κατοίκους. Στις χώρες του ΟΟΣΑ 9,6 και στην Ελλάδα έχουμε 3,2 νοσηλευτές ανά 1.000 κατοίκους. Αυτό σημαίνει ότι στο 24ωρο στη βάρδια του καθενός από εμάς αντιστοιχούν 4-5 ασθενείς, ενώ στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες η αναλογία είναι αντίστροφη. Εκεί είναι man to man η διαδικασία».
Ολα αυτά, σύμφωνα με τον κ. Σκουτέλη, αναγκάζουν τους νοσηλευτές να μην ακολουθούν τους κανόνες υγιεινής, διότι πολύ απλά, δεν προλαβαίνουν. «Οταν εγώ στη βάρδιά μου έχω τη φροντίδα πέντε ανθρώπων στη ΜΕΘ και πρέπει να μπαινοβγαίνω για την όποια έκτακτη κατάσταση, το τελευταίο που θα σκεφτώ είναι να αλλάξω ρούχα. Πόσο δυνατή πρέπει να γίνει η φωνή μας για να καταλάβουν ότι πρέπει να προσλάβουν κόσμο στα νοσοκομεία; Εδώ και χρόνια προσπαθούμε με ημίμετρα να αντιμετωπίσουμε την κατάσταση με τα μικρόβια και τις λοιμώξεις, αλλά βάζοντας απλώς παραβάν ανάμεσα στους ασθενείς κοροϊδεύουμε τον εαυτό μας...».
Λ.Σ.
ΝΕΥΡΟΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ:
Στα παλιά κτίρια δεν απομονώνονται οι θάλαμοι
«Αν είχαμε ένα σοβαρό κράτος και όχι το γελοίο στο οποίο ζούμε, οι αρμόδιοι θα κατανοούσαν ότι λιγότερο κοστίζει η πρόσληψη νοσηλευτών από τα υπέρογκα ποσά που δαπανώνται για τη θεραπεία των λοιμώξεων και των επιπλοκών που δημιουργούνται.
Αλλά το κράτος μας ενδιαφέρεται μόνο να αυξήσει τα κέρδη των φαρμακοβιομηχανιών». Ο νευροχειρουργός Πάνος Παπανικολάου είναι καταπέλτης. «Λειτουργούμε εντελώς οριακά», λέει και συνεχίζει. «Για να ήταν όλοι ασφαλείς θα έπρεπε να είχαμε τουλάχιστον τους διπλάσιους νοσηλευτές».
Σύμφωνα με τον κ. Παπανικολάου, σημαντικό ρόλο στην αύξηση των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων και την εμφάνιση ανθεκτικών μικροβίων στις ΜΕΘ παίζουν και οι κτιριακές εγκαταστάσεις. «Τα νοσοκομεία μας στην πλειονότητά τους είναι παλιά, με αποτέλεσμα θάλαμοι, χειρουργεία και ΜΕΘ να είναι στο ίδιο κτίριο. Αυτό σημαίνει ότι δεν απομονώνεται κανένας χώρος από τον άλλο, ούτε από τους ανελκυστήρες και τους διαδρόμους που ενώνουν τον έναν τομέα με τον άλλο. Θα έπρεπε χειρουργεία και ΜΕΘ να βρίσκονται σε ξεχωριστά κτίρια, όπως στα νοσοκομεία της περιφέρειας που κατασκευάστηκαν τη δεκαετία του '90. Βέβαια εκεί δεν στελεχώθηκαν ποτέ και σήμερα αποτελούν κτίρια-φαντάσματα, αλλά αυτό είναι άλλη ιστορία...».
«Τα μικρόβια ούτε πετάνε ούτε περπατάνε μόνα τους. Μεταφέρονται μέσω του ανθρώπινου σώματος. Ετσι, όταν μια νοσοκόμα, αντί να φροντίζει δύο, φροντίζει είκοσι δύο και πηγαινοέρχεται, είναι αναπόφευκτο να μεταδώσει μικρόβια, ανθεκτικά ή μη. Και το χειρότερο είναι ότι όσο αυξάνεται η κοινωνική φτώχεια τόσο ο οργανισμός των ανθρώπων θα αποδυναμώνεται και φαινόμενα σαν αυτά θα πολλαπλασιαστούν...».
Λ.Σ.
«Λάθος η αντιβίωση μετά το χειρουργείο»
Χορηγούν αντιβίωση έπειτα από χειρουργικές επεμβάσεις, ακόμη και όταν δεν πρέπει, με καταστροφικά αποτελέσματα, καθώς έτσι δημιουργούνται μικρόβια, που δεν αντιμετωπίζονται.
Ιατρικό λάθος χαρακτηρίζουν οι: Γιώργος Αντσακλής, πρόεδρος του 27ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Χειρουργικής και πρόεδρος του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου της Ελληνικής Χειρουργικής Εταιρείας και Ιωάννης Μπράμης, ομότιμος καθηγητής Χειρουργικής και μέλος του Πειθαρχικού Συμβουλίου της Εταιρείας, τη χορήγηση αντιβίωσης, ύστερα από τις λεγόμενες άσηπτες επεμβάσεις, όπως αφαίρεση μαστού ή θυρεοειδούς. Σημειώνεται ότι, κατά τη διάρκεια του συνεδρίου, που αρχίζει σήμερα τις εργασίες του στην Αθήνα, πραγματοποιούνται στρογγυλή τράπεζα και διαλέξεις σχετικά με τις λοιμώξεις και τα χειρουργεία.
Σ.Ν.
ΠΑΘΟΛΟΓΟΣ-ΕΝΤΑΤΙΚΟΛΟΓΟΣ:
Αλόγιστη χρήση και εμμονή στην αντιβίωση
Μέρος του προβλήματος των ανθεκτικών μικροβίων δημιουργείται με την αλόγιστη χρήση της αντιβίωσης, είτε στην κοινότητα είτε μέσα στα νοσοκομεία, σύμφωνα με τον παθολόγο-εντατικολόγο Αντώνη Λιόλιο. «Είναι γνωστή η εμμονή της μητέρας να χορηγηθεί αντιβίωση στον μικρό που έχει μια ίωση που επιμένει.
Από την άλλη, γίνεται συχνά άσκοπη χρήση της αντιβίωσης μέσα στα νοσοκομεία και μερικές φορές ακόμη και μέσα στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ)».
Σύμφωνα με τον ενταντικολόγο, συχνά στις ΜΕΘ ή στις νοσοκομειακές κλινικές οι γιατροί δεν μπορούν να είναι σίγουροι εάν κάποιος βαριά ασθενής έχει σοβαρή λοίμωξη ή όχι. «Στην περίπτωση αυτή πρέπει να χορηγηθούν ισχυρά αντιβιοτικά, οπότε ο κίνδυνος να δημιουργηθεί ένα ανθεκτικό μικρόβιο είναι πλέον πολύ μεγάλος. Πλέον κινδυνεύουμε να πεθαίνουμε όχι από τη νόσο που μας οδήγησε στο νοσοκομείο, αλλά από ενδονοσοκομειακή λοίμωξη».
Οπως επισημαίνει ο κ. Λιόλιος, η καταπολέμηση των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων και της μικροβιακής αντίστασης δεν είναι απλή, αλλά τα προβλήματα μπορεί να μετριαστούν με μερικά απλά βήματα, όπως η χρήση αντισηπτικού στα χέρια πριν και μετά την επαφή με κάθε ασθενή. «Ενα απλό μέτρο, που, δυστυχώς, δεν εφαρμόζεται όσο πρέπει παγκοσμίως και φυσικά και στην Ελλάδα. Σημαντική είναι και η ύπαρξη λοιμωξιολόγου στα νοσοκομεία, ο οποίος θα επιβλέπει και θα εγκρίνει τις ισχυρές αντιβιώσεις. Ολ' αυτά συνηγορούν στο ότι η ύπαρξη ανθεκτικών στελεχών μπορεί να καταπολεμηθεί με εφαρμογή της κοινής λογικής και την εκπαίδευση του κοινού και των επαγγελματιών Υγείας. Για να μη φτάσουμε σύντομα στην προ-Φλέμινγκ εποχή...».
Λ.Σ.
Στον «Προκρούστη» ένζυμο-φονιάς
Της ΣΟΦΙΑΣ ΝΕΤΑ
«Εξολοθρευτής» όλων των αντιβιοτικών, το ένζυμο KPC έχει δημιουργήσει πρόβλημα από το 2004 στη χώρα μας, καθώς εντοπίζεται στα μικρόβια κλεψιέλα και κολοβακτηρίδιο, που αποτελούν μεγάλο πρόβλημα στα νοσοκομεία, κυρίως στις ΜΕΘ. Το πρόβλημα έχει εντοπιστεί και σε Ιταλία, Πολωνία και Ουγγαρία, αλλα και στο Ισραήλ.
Το ένζυμο αυτό είναι και λόγος που η χώρα μας μπαίνει σήμερα στο στόχαστρο του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC), κατά τη διάρκεια συνεδρίασής του στη Στοκχόλμη, όπου, μεταξύ άλλων, θα γίνει και αξιολόγηση κινδύνου για τις ευρωπαϊκές χώρες, μας εξηγεί η καθηγήτρια Παθολογίας της Ιατρικής Σχολής Αθηνών, λοιμωξιολόγος Ελένη Γιαμαρέλου, μέλος του Δ.Σ. του ΚΕΕΛΠΝΟ και εκπρόσωπος της Ελλάδας στο ECDC για θέματα αντοχής στα αντιβιοτικά.
Από το 1996 το KPC δημιούργησε προβλήματα και επιδημίες στα νοσοκομεία της Ν. Υόρκης, όπου αντιμετωπίστηκε με την τήρηση αυστηρών μέτρων υγιεινής και περιορισμό της χρήσης των αντιβιοτικών.
«Σήμερα αντιμετωπίζουν πρόβλημα όλα τα ελληνικά νοσοκομεία με το συγκεκριμένο θέμα», τονίζει η κ. Γιαμαρέλλου, «και γι' αυτό το ΚΕΕΛΠΝΟ έχει προχωρήσει στη λήψη μέτρων μέσω του ειδικού προγράμματος "Προκρούστης", που έχει αρχίσει να εφαρμόζεται από τον Αύγουστο». Οι εκπρόσωποι του ΚΕΕΛΠΝΟ αναμένουν σήμερα τις αποφάσεις του ECDC για το θέμα και το να παρθούν ειδικά μέτρα που αφορούν τη χώρα. Σημειώνεται ότι το θέμα θα συζητηθεί, μεταξύ άλλων, στη συνεδρίαση και δεν αφορά ειδικά το θέμα της χώρας μας.
«Μια χώρα πάντως, η Γαλλία, αποφάσισε από μόνη της να υποβάλει σε ειδικές καλλιέργειες όσους Ελληνες ασθενείς εισάγονται προγραμματισμένα στα νοσοκομεία της για χειρουργικές επεμβάσεις και νοσηλεία, προκειμένου να διαπιστωθεί αν είναι φορείς ανθεκτικών μικροβίων και του ενζύμου».
«Τα αίτια του προβλήματος είναι διάφορα, όπως, εκτός της κατάχρησης αντιβιοτικών, η μη τήρηση βασικών κανόνων υγιεινής από γιατρούς και νοσηλευτές, π.χ. η αντισηψία των χεριών με αλκοολούχο διάλυμα πριν και μετά την επαφή με τον ασθενή, αλλά και η έλλειψη νοσηλευτικού προσωπικού, καθώς συχνά αντιστοιχούν 1-2 νοσηλευτές σε 60 κρεβάτια...», αναφέρει χαρακτηριστικά η καθηγήτρια.
Με τον «Προκρούστη» έχει ξεκινήσει καταγραφή όλων των κρουσμάτων ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων στη χώρα μας, ώστε να διαπιστωθεί και ποια νοσοκομεία έχουν το μεγαλύτερο πρόβλημα.
Aπό την εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ 24/11/2010
