25 Ιουλ 2015

Η νομισματική μεγγένη του Ευρώ και η περίπτωση της Φινλανδίας

Εδώ και αρκετό χρονικό διάστημα επιχειρείται από τα κατευθυνόμενα μέσα ενημέρωσης και από επίσης κατευθυνόμενες πολιτικές δυνάμεις να δαιμονοποιηθεί κάθε συζήτηση σχετικά με πιθανή έξοδο της χώρας μας από τη νομισματική μεγγένη της Ευρωζώνης. Τα ίδια κέντρα παρουσιάζουν δημοσκοπήσεις στις οποίες πάντα ποσοστό περισσότερο του 70% των ερωτηθέντων πολιτών επιθυμεί την παραμονή στη νομισματική ζώνη του Ευρώ. Βέβαια οι δημοσκοπήσεις αυτές προέρχονται από εταιρίες  των οποίων η αξιοπιστία των μετρήσεων έχει αμφισβητηθεί πολλές φορές από την αναντιστοιχεία με τα πραγματικά εκλογικά αποτέλεσματα. Πιο πρόσφατο παράδειγμα το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, που οι δημοσκοπικές εταιρίες έδειχναν στις μετρήσεις τους ότι θα είναι ντέρμπι, ή ότι προηγείται το ΝΑΙ, και τελικά η διαφορά ΟΧΙ-ΝΑΙ ξεπέρασε τις 23 μονάδες δείχνοντας ότι οι μετρήσεις των δημοσκοπικών εταιριών της χώρας μας δεν είναι καθόλου αξιόπιστες.

Είναι λοιπόν προφανές από τα παραπάνω ότι γίνεται εσκεμμένη προσπάθεια από τα διαπλεκόμενα οικονομικά συμφέροντα της χώρας να παρουσιαστεί ότι μία έξοδος της Ελλάδας από τη νομισματική ένωση του ΕΥΡΩ ισοδυναμεί με καταστροφή και ότι η μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών δεν επιθυμεί κάτι τέτοιο.

Έτσι αποφεύγεται και κάθε ουσιαστική συζήτηση για το αν η ένταξη της Ελλάδας στη νομισματική ένωση την έχει οφελήσει ή όχι, ή ποιες χώρες έχει ωφελήσει και ποιες έχει ζημιώσει. 
Αυτή όπως η απόκρυψη της διαφορετικής άποψης δεν γίνεται και στο εξωτερικό, όπου έχει ανοίξει ένας ευρύτατος δημόσιος διάλογος για το θέμα στον οποίο μετέχουν αρθρογράφοι, οικονομολόγοι και πολιτικοί από όλους τους ιδεολογικούς χώρους.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα πρόσφατο δημοσίευμα της εφημερίδας  Washington Post (όπως αναδημοσιεύεται από την ιστοσελίδα in.gr) που παρουσιάζει  μία οικονομία της Ευρωζώνης ως παράδειγμα για τα προβλήματα του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος.
Και αυτή η χώρα δεν είναι η Ελλάδα, αλλά μία  χώρα που θεωρείται υπόδειγμα, η Φινλανδία. 

Η εφημερίδα υποστηρίζει ότι ναι μεν το ευρώ δεν προκάλεσε την παρατεταμένη υφεσιακή τάση της φινλανδικής οικονομίας, αλλά εγείρει ουσιαστικά το ερώτημα εάν εμποδίζει την υπέρβασή της.

O οικονομικός συντάκτης της εφημερίδας Ματ Ο' Μπράιεν χαρακτηρίζει την Φινλανδία «το παράδειγμα του γιατί δεν λειτουργεί το ευρώ»: Η χώρα, που έχει ένα από τα καλύτερα εκπαιδευτικά συστήματα του κόσμου, σχεδόν ανύπαρκτη διαφθορά και χαμηλό χρέος, έχει χρόνια να δει το ΑΕΠ της να αυξάνεται. 

Η Φινλανδία ήταν ανέκαθεν μεσαίου μεγέθους οικονομία (που έχει περάσει παλιότερα και τις δικές της βαριές κρίσεις) και ο συντάκτης συνοψίζει ως εξής τις ρίζες των τωρινών της προβλημάτων: Ο «θάνατος» της Nokia, η οποία κάποτε είχε φτάσει να είναι το 4% ολόκληρης της φινλανδικής οικονομίας, η κάμψη στο εμπόριο ξυλείας λόγω της μετάβασης σε έναν κόσμο με λιγότερο χαρτί και, επιπλέον, τα προβλήματα στη ρωσική οικονομία που ήταν μία από τις σημαντικές αγορές για τις φινλανδικές εξαγωγές. 

Τα προβλήματα αυτά δεν προκλήθηκαν από το ευρώ, όμως ο συντάκτης θεωρεί ότι το Ελσίνκι δεν έχει καταφέρει να τα υπερβεί εξαιτίας του ευρώ. «Η Φινλανδία δεν μπορούσε να κάνει αυτό που κανονικά θα έκανε μία χώρα σε τέτοια περίπτωση, να υποτιμήσει το νόμισμά της» γράφει -δεν φταίει, υποστηρίζει, το ευρώ για τα προβλήματα της φινλανδικής οικονομίας, αλλά φταίει για το ότι δεν τα έχει ξεπεράσει. 

Ο συντάκτης αντιλαμβάνεται ότι το επιχείρημά του μπορεί να μην φαίνεται πολύ ισχυρό, και για αυτό αντιπαραβάλλει τη γειτονική Σουηδία, η οποία έχει επιλέξει να μείνει εκτός Ευρωζώνης. 

Η σουηδική οικονομία δεν είναι ευθέως συγκρίσιμη με την φινλανδική, όμως ο συντάκτης κάνει το βήμα να συγκρίνει την πορεία των δύο οικονομιών την τελευταία δεκαετία: Οι πορείες των δύο ΑΕΠ κινούνται παράλληλα και παρατηρείται ταυτόχρονα η κάμψη στην κρίση του 2008. Όμως, η σουηδική οικονομία ανέκαμψε, αλλά η φινλανδική έχει μείνει στα ίδια επίπεδα. 

Αυτά είναι σημαντικά παραδείγματα που θα πρέπει να λαμβάνουμε σοβαρά υπόψιν μας όταν διαμορφώνουμε άποψη για το κατά πόσο η χώρα μας πρέπει να συνεχίσει να λειτουργεί εντός της νομισματικής ένωσης, παρά το ότι η οικονομία της Φιλανδίας έχει εντελώς διαφορετικά χαρακτηριστικά με την οικονομία της χώρας μας (χαμηλό δημόσιο χρέος). Το ευρώ ως νόμισμα δεν βοηθά οικονομίες που θέλουν να απαγγιστρωθούν από την ύφεση και να επανέλθουν στην ανάπτυξη, αφού είναι ένα “σκληρό” νόμισμα που ευνοεί εμφανώς τις πιο δυνατές οικονομίες της Ευρωζώνης εις βάρος των πιο αδύναμων.

 Η εμμονή κάποιων  στην μη απαγγίστρωση από τη νομισματική ένωση σχετίζεται άμεσα με τα μέτρα λιτότητας που μπορούν και επιβάλλονται συνεχώς με την απειλή του grexit και τη χρεωκοπίας, όπως το έχουμε ζήσει τόσες φορές στο παρελθόν και το ζήσαμε και με δραματικό τρόπο πριν απόμερικές ημέρες. Αυτά τα μέτρα λιτότητας ευνοούν προφανώς τις μεγάλες επιχειρήσεις εις βάρος των μικρομεσαίων και των εργαζόμενων και συνταξιούχων, και αυτός είναι ο λόγος που τα κανάλια και τα κόμματα των μεγαλοπειχειρηματιών προπαγανδίζουν τόσο πολύ υπέρ του Ευρώ και ενάντια σε μια πιθανή έξοδο της χώρας από τη νομισματική ένωση. Θέλουν συνεχείς εκβιασμούς με grexit που θα φέρνουν μακροχρόνια  συνεχή λιτότητα και πάλι λιτότητα.

Γιώργος Μανουσάκης